آلودگی نوری های چیست

آلودگی نوری های چیست

اصطلاح کلی آلودگی نوری به مشکلات چندگانه ای اطلاق می گردد که به وسیله استفاده کم بازده، آزار دهنده، افزون بر نیاز یا غیر منطقی از نور مصنوعی ایجاد می شود. دسته بندی اختصاصی آلودگی نوری شامل موارد زیر می گردد؛

1. Light trespass
2. Over-illumination
3. Glare
4. Clutter
5. Skyglow

معمولا یک نور هرز یا آزار دهنده ممکن است در چند مورد از این دسته بندی ها بگنجد.

Light trespass (فراتازی نوری)

Light trespass آنست که نوری ناخواسته وارد حریم شخصی کسی شود، همچون نور چراغ های روی دیوار و سردر همسایه. یک مشکل معمول ناشی از نورمتجاوز زمانی رخ می دهد که نور شدیدی از بیرون و از راه پنجره به داخل خانه کسی بتابد، که ناخوشایندی هایی همچون بروز بی خوابی و یا از بین بردن چشم انداز شامگاهی را در پی خواهد داشت.

این پدیده آزار ویژه ای را برای اخترشناسان آماتور در پی دارد. چرا که نورهای احتمالی کنترل نشده در نزدیکی آنها، رصد آسمان شب را از محل سکونتشان ناممکن می سازد. بیشتر رصدخانه های اپتیکی مهم  در بخش هایی جای گرفته اند که حوزه پیرامون آنها دارای قوانین سختگیرانه و موانع کافی در راستای محدود سازی و کنترل بکارگیری منابع نوری می باشد. در شمار فراوانی از شهرهای آمریکا، در راستای پاسداری از رصدخانه هایی از این دست، استانداردهایی سختگیرانه برای محدود کردن روشن سازی فضاهای باز به اجرا در آمده است.

Over-illumination (روشن سازی بیش از اندازه)

این اصطلاح به زیاده روی در بکارگیری نور اطلاق می گردد. میانگین انرژی هدر رفته بر اثر روشن سازیِ افزون بر نیاز، به تنهایی در آمریکا، روزانه برابر ۲ میلیون بشکه نفت ارزیابی شده است. نیاز به یادآوریست که بشکه های نفت رقمی نمادین و معادلی برای مصرف انرژی از تمامی منابع می باشد.

Over-illumination ریشه در عوامل زیر دارد:

• بکار نگرفتن زمان سنج، حسگرهای حرکتی یا دیگر وسایل کنترل برای خاموش کردن منابع روشنایی هنگامی که نیازی به آنها نیست.

• طراحی ناشایست، بویژه در روشن سازی محیط های کاری که در آنها سطوح بالایی از روشنایی، افزون بر نیاز آن محیط کار در نظر گرفته می شود.

• انتخاب نادرست حباب چراغ ها که سبب می شود این چراغ ها نتوانند نور را به طور مستقیم و تنها به بخش های مورد نیاز بتابانند.

• گزینش ناشایست منابع نوری پرمصرف، برای اهداف روشن سازی که با منابع کم مصرف تر دست یافتنی هستند.

• کاستی در آموزش مدیران ساختمان ها و ساکنین آنها جهت بکارگیری بهینه ی دستگاه های روشن سازی.

• کاستی در رسیدگی و تعمیر چراغها که افزایش نورهای هرز و هزینه بری بیشتر را در پی دارد.

بیشتر این کاستی ها با فن آوری ارزان و در دسترس کنونی، قابل اصلاح می باشد. به هر روی، اینرسی شایانی در زمینه مهندسی روشنایی و آداب موجر و مستاجر دارد که سدهایی در برابر تصحیح سریع این امور ایجاد می کند.

یکی از نیازهای پراهمیت کشورهای صنعتی افزایش آگاهی همگانی در راستای پی بردن به بهره وری کلان ناشی از کاهش overillumination می باشد.

Glare (خیره کنندگی)

این پدیده در نتیجه تضاد شدید مناطق روشن و تاریک در میدان دید ایجاد می شود. گاهی نگاه کردن به یک رشته نورانی لامپ بی حفاظ یا با حفاظ نامناسب این پدیده را ایجاد می کند. تابیدن نور به داخل چشم رهگذران یا رانندگان می تواند تا بیش از یک ساعت دید فرد را دچار اختلال کند. این پدیده علاوه بر مورد فوق، به دلیل ایجاد تضاد شدیدی بین مناطق روشن و تاریک، مانع درک صحیح میزان تیرگی و روشنی توسط اندام بینایی می شود. کنترل این پدیده در تامین ایمنی راهها دارای اهمیت بسیاری است. زیرا درخشش و پوشش نامناسب چراغهای کنار راه ممکن است رانندگان یا رهگذران را دچار کوری  گذرا کند که همین امر می تواند مقدمه حوادث رانندگی شود. glare را می توان به شیوه های گوناگون دسته بندی کرد. یکی از این دسته بندی ها توسط Bob Mizon (هماهنگ کننده ی انجمن آسمان تاریک بریتانیا) ایجاد شده که بدین شرح می باشد:

• Glare کورکننده:

که به توصیف اثری همانند آنچه بر اثر خیره شدن به خورشید برای چشم ها اتفاق می افتاد، می پردازد. این عارضه کاملاً کور کنده بوده و فرد را به اختلالات گذرای  بینایی دچار می سازد.

• Glare ناتوان کننده:

به توصیف اثری مانند کور شدن توسط نور چراغ خودروهای مقابل همراه با کاهش عدیده ی توانمندی های بینایی می پردازد.

• Glare آزاردهنده:

به تنهایی موقعیت خطرناکی ایجاد نمی کند. در بهترین حالت رنجش آور و خشم انگیز است. تحمل آن برای بلند مدت می تواند سبب احساس خستگی گردد.

Clutter (درهم ریختگی منابع نوری)

Clutter به دسته ی نورهای شدید گفته می شود. تجمع منابع نوری و تلاقی نورهای گسیل شونده از آنها ممکن است سبب گیجی و انحراف حواس فرد از موانع شود. افزون بر موارد بالا، بسیاری از تصادفات را می توان پی آمد این پدیده دانست.

موارد نمایانی از clutter در راه هایی که چراغ های دو سوی آن بد طراحی شده یا تابلوهای تجاری درخشانی پیرامون جاده را دربرگرفته دیده می شود. در تابلوهای تجاری بسته به انگیزه شخص یا سازمان نصب کننده آنها نورپردازی های گوناگونی بکار گرفته می شود که برخی از این نورپردازی ها حتی ممکن است سبب پراکندگی حواس رانندگان و زمینه ساز تصادفات شوند.

Sky glow (هاله نورانی در آسمان شب)

Sky glow به اثر درخششی اشاره دارد که می تواند در مناطق پر جمعیت دیده شود.

این پدیده از دو عامل ناشی می شود؛ یکی بازتاب نور به سمت آسمان از بازتاب کننده هایی که در معرض تابش چراغها قرار گرفته اند و دیگری چراغهایی با هدایت ناشایست نور، بگونه ای که نورشان به سوی آسمان می تابد. نورهایی که به سمت آسمان می روند در برخورد با جو دچار پراش می شوند و نرخ این پراش وابستگی بسیاری به طول موج نور گسیل شونده دارد. «پراش ریلی»، پدیده فیزیکی که نیلگونی آسمان روز پی آمد آن است، همچنین بر روی نورهایی که از زمین به سوی آسمان می روند اثر گذاشته، سبب شکست این پرتوهای نوری و در پی آن ایجادsky glow یی گردد که از روی زمین دیده می شود.

بنابراین مقدار ثابتی از نور آبی در مقایسه با همان مقدار نور زرد نقش خیلی بیشتری در ایجاد Sky Glow دارد. Sky glow از جمله معضلاتی است که بویژه برای اخترشناسان آزاردهنده است، زیرا می تواند کنتراست آسمان شب را تا آن اندازه کاهش دهد که دیدن درخشنده ترین ستارگان هم ناشدنی گردد.

اخترشناسان با بکارگیری معیار آسمان تاریک Bortle به سنجش میزان Sky glow پرداخته اند. نتیجه این پژوهش در مجله Sky & Telescope به چاپ رسیده است. معیار Bortle، نرخ کاهش تاریکی آسمان بواسطه sky-glow را از ۱ تا ۹ درجه بندی کرده بگونه ای که توضیحات مربوط به هر درجه از این معیار را به همراه آن ارائه می دهد.