صدماتی که اقامت 13 روزه در فضا به بدن وارد می‌کند
براساس یافته های جدید دانشمندان تنها سپری کردن 13 روز در فضا می تواند تغییراتی در ساختار چشم و بیان ژنی ایجاد کند.
پاتریشیا چوز باریوس محقق اصلی این تحقیقات و آسیب شناس بیمارستان متودیست هیوستن اظهار داشت: ما تغییرات بسیاری در بیان ژنها پیدا کردیم که می تواند به سلولها کمک کند با فشار اکسیداتیو در شبکیه که احتمالا به علت قرارگیری در معرض تشعشع ایجاد شده، رو به رو شود.
وی افزود: این تغییرات تا حدی هنگام بازگشت به زمین قابل برگشت هستند. ما همچنین شاهد تغییرات عصب بینایی مطابق با آسیب مکانیکی بودیم اما این تغییرات رفع نشدند. همچنین ما شاهد تغییراتی در بیان ژنهای ترمیم آسیب دی ان ای و تغییراتی در مسیر آپویتوز (مرگ سلولی) بودیم که به بدن کمک می کردند سلولهایی را دچار آسیب غیرقابل جبران شده اند را نابود کند.
از سال 2001 تاکنون تحقیقات نشان داده است که فضانوردان در معرض خطر مشکلات چشمی چون دژنراسیون ماکولا یا تباهی لکه زرد هستند. کارشناسان تصور می کردند که علت این مسئله گرانش پایین و قرار گرفتن در معرض تشعشع خورشیدی و یا ترکیب هر دو هستند.
در نوامبر 2011، یک تحقیق با حضور هفت فضانورد توسط ناسان نشان داد که هر هفت فضانورد پس از سپری کردن شش ماه در فضا دچار مشکلات چشمی شدند. پزشکان شاهد صاف شدن پشت کره چشم تا شدن مشیمیه و افزایش مایع و متورم شدن اعصاب بینایی و یا ترکیبی از این عوارض در هفت فضانورد بودند.
تشعشع بالا ناشی از خورشید می تواند موجب صدمات شدیدی به واکنشهای شیمایی در سلولها شود که این امر به طور کلی فشار اکسیداتیو نامیده می شود. اتمسفر زمین قسمت اعظم این تشعشع را جذب کرده و یا آن را انعکاس می دهد و حفاظی بهتر از فلز ضخیم شاتلها و ایستگاه بین المللی فضایی است.
چاوز باریوس و سوزانا زانلو دانشمند زندگی فضایی در مرکز فضایی جانسون ناسا برای برررسی تأثیر فشار تشعشع روی چشم بیان ژنی شبکیه موش را در روز اول، پنجم و هفتم به دنبال یک سفر فضایی روی شاتل دیسکاوری بررسی کرده و شاخصهای فشار سلولی و اکسیداتیو را بررسی کردند. این محققان همچنین چشمها و بافتهای اطراف آن را برای تغییرات گسترده تر در ساختار و شکل که می تواند در نتیجه گرانش پایین ایجاد شود را نیز مدنظر قرار دادند.
موشها هنگام بازگشت به زمین به صورت بالافاصله شواهدی از فشار اکسیداتیو در شبکیه موشها مشاهده شد. اما بیان شش فشار اکسیداتیو پاسخ ژنی هنگام بازگشت به زمین در روز هفتم به حالت عادی بازگشته بود. یک شاخص فشار اکسیداتیو در قرنیه یک روز پس از بازگشت از مدار مرتفع شده بود اما در روز هفتم این حالت نزدیک به سطح عادی بود.
چوز باریوس اظهار داشت: این آزمایش نشان دهنده فشار اکسیداتیو در شبیکه و لنزها است که تحت شرایط این تجربه کمتر به حالت عادی بازگشت. زمان سپری شده در فضا کوتاه بود و ما نمی دانیم که آیا فشار اکسیداتیو هنگام اقامت بیشتر در فضا شدیدتر می شود یا خیر. تنها تحقیقات بیشتر که میزان تشعشع آن طولانی تر باشد می تواند به این پرسش پاسخ دهد.
این تحقیق در مجله تحقیقات فضایی و گرانشی منتشر شده است.
- ۹۸/۰۶/۱۷